Scéalta Chorcaí: Camchuairt filíochta timpeall bhaile dhúchais Sheáin Uí Riordáin

Trathnóna Dé Sathairn istigh i dtigh óil….sin mar a thosnaíonn ceann des na h-amhráin is iomráití a chum Dómhnall Ó Mulláin, an fhile ó Bharr d’Ínse i gCúil Aodha a scrígh An Poc Ar Buile.

Agus sin mar a thosnaigh ocáid ana thaithneamhach a raibh againn i mBaile Mhúirne le déanaí nuair a tháinig buíon le chéile chun dul ar chamchuairt timpeall an cheantair go h-áiteanna le ceangal le Seán Ó Riordáin.

Rugadh An Riordánach sa cheantar agus tógadh é i dtigh le h-ais An Muileann, an áit ar thosnaigh ár dturas, ar feadh a chéad sé bliana deag dá shaol. 

Sin an áit ar thosnaigh ár dturas agus bhí an scéalaí Paddy O’Brien, aisteoir trath le Compántas Chorcaí agus iar mhúinteoir, ár dtionlacan agus ag aithris roinnt de dhánta Uí Riordáin ag na clochmhílte éagsúla.

Chuamar go dtí Ionad Cultúrtha an Dochtúir Ó Loinsigh nó tá múrphictiúir ar chúl an tí sin den dán ‘Cúl An Tí’ (‘Tá Tír na nÓg ar chúl an tí, tír álainn trína chéile) agus as san go dtí Siopa Leabhar an Gadaí Dubh, an foirgneamh céanna a raibh mar áit chónaithe ag an Dochtúir Ó Loinsigh, an duine a rinne go leor sa cheantar chun an Ghaeilge a chur chun cínn ag tús an chéid seo cháite. 

Rinne sé an oiread san, gan amhras, gur bhaist Pádraig Mac Piarais ‘Príomh Chathair na Gaeltachta’ ar Bhaile Mhúirne an uair sin.

Ansan a chualamar na dánta ‘Saoirse’ agus ‘Ní Ceadmhach Neamhshuim’ agus dornán eile véarsaí á n-aithris.

Chriochnaigh an turas taithneamhach seo ag Reilig Ghobnatan mar a bhfuil uaigh Uí Riordáin agus chualamar ‘Adhlacadh Mo Mhathar’, dán álainn faoi shocraid a mhathair.

Chuamar as san le h-aghaidh soláistí go dtí Ostán Ghobnatan, slí gleoite chun crioch a chuir leis an chomóradh beag fileata seo.

Meitheal Gaolainne Chúil Aodha agus Dáimh Scoil Mhúscraí a d’eagraigh agus fuaireamar tacaíocht ó Phlean Teanga Mhúscraí agus Comharchumann Forbartha Mhúscraí agus táimíd buíoch as sin.

Beidh a thuilleadh ocáidí mar seo i Múscraí sna míonna romhainn, ceantar ina bhfuil oidhreacht shaibhir filíochta. Bí ag faire ar an spás seo!

Comhairle Chontae Chorcaí agus an Choimisinéir Teanga

D’fhoilsigh an Choimisinéir Teanga a thuarascáil bhliantúil le déanaí agus, ní don chéad uair, bhí caibidil ann faoi Chomhairle Chontae Chorcaí.

Roimhe seo cáineadh an Chomhairle mar gheall ar inneal aistriúcháin cosúil le Google Translate a úsáid chun aistriú a dhéanamh ar an suíomh idirlín, rud a d’fhag go raibh go leor den suíomh go h-iomlán dothuigthe. 

Shábháil an Chomhairle go leor airgid as seo b’fhéidir ach náiríodh an t-údarás áitiúil as a bheith chomh dána. 

Ina dhiaidh sin cáieadh an Chomhairle as teip leaganacha Gaeilge dá bpleananna forbartha dos na ceantair bardasacha a chur ar fáil trí Ghaeilge ag an am chéanna leis an leagan Bhéarla.

An uair seo cáineadh an Chomhairle de bharr ná raibh leagan Ghaeilge den dréacht phlean forbartha ar fáil ag an am chéanna leis an leagan Bhéarla.

Dúirt an Chomhairle go raibh seo nach mór dodhéanta mar go raibh am líne teorannta ann chun an plean a phlé le baill tofa an údaráis, a chuir ar fáil don bpobal chun aischothú a fháil, a athdhréachtú agus mar sin de. Tuigeann daoine go bhfuil deacrachtaí is dúshláin ann.

Tuigtear freisin gur sort saothar in aisce é mar is beag duine a lorgóidh rochtain ar an leagan Ghaeilge - nó Béarla seans - den bPlean Forbartha ach is é sin an dlí agus ba chóir don gComhairle cloí leis an dlí.

Ach b’fhéidir go mbeadh sé níos fearr do chách, pobal na Gaeilge is na Gaeltachta araon, dá mbeadh níos mó suime acu tacú leis an nGaeilge agus a pobal labhartha agus breis a infheistiú ansan agus b’fhéidir nach mbeadh na gearáin á ndéanamh leis an gCoimisnéir Teanga a fhagann iad náirithe ós comhair an saol Gaelach.

Tá iarrachtaí beaga á ndéanamh ag an gComhairle agus tá an tOifigeach Gaeilge ag déanamh sar obair ach is beag is féidir le duine amháin le buiséad teoranta a dhéanamh. 

Ba cheart go mbeadh meitheal sa Chomhairle ag obair ar cheist na Gaeilge agus b’fhéidir go mbeadh brí ansan le maíomh an Chomhairle go bhfuil siad bródúil as pobal na Gaeilge is na Gaeltachta sa chontae.

Cá bhfuil bhúr nGaeilge a iarrthóirí choir?

Tá Lá an Toghcháin buailte linn nach mór agus is beag an fhuinneamh atá le tabhairt faoi ndeara sa bhfeachtas dos na toghcháin áitiúla nó Eorpacha i nGaeltacht Mhúscraí.

Níla on rian d’aon iarrthóir ar leic ár ndoras – b’fhéidir go bhfuil faitíos orthu – agus is beag postaer atá le feiscint sa dhúthaigh.

Is maith leis an tuairisceoir seo postaeir toghcháin agus gach rud a bhaineann le laethannta móra an Dhaonláithis – nuair a fheiceann cad atá á thairiscint acu san nach dtaithníonn an Daonláthas leo, bhuel is maith an rud é a cheiliúradh nó is blath leochailleach a dhothain é.

An rud atá feicthe agam ná go leor bileoga a tháinig chughainn tríd an phost. 

Agus an rud nach bhfeicim ar na bileoga céanna ná tagairt ar bith don Ghaeilge.

Ní hé nach bhfuil an Ghaeilge ina cheist i bPairlimint na hEorpa nó nár chuir Liadh Ní Riada, iar Fheisire Eorpach ó Chúil Aodha mar a tharlaíonn sé, brú ar an bParlaimint agus náire ar Rialtas na hÉireann nuair a chuaigh sí ar stailc teanga sa téarma deireannach gur chuir siad deireadh leis na maolaithe a shéan stadas iomlán ar an nGaeilge. 

Ar an droch uair, ní raibh an Riadach sa Phairlimint nuair a tháinig toradh ar a stailc. Ach sin scéal eile, ceann des na torthaí mí thaithneamhacha a thagann uaireannta mar gheall ar an nDáonláthas.

Seans go mbeidh bileoga eile chugham sna laethannta romhainn agus, anuas ar sin, b’fhéidir go mbeidh cúpla iarrthóir ag an doras. Is cinnte go gcuirfidh na ceisteanna crua an uair sin!

Lá breithe shona a Sheáin

Bhí coisir bheag ann chun lá breithe mór a cheiliúradh i Múscraí le déanaí agus an fhile is an oide is an chumadóir aitheanta, Seán Ó Múimhneacháin, ag ceiliúradh ceann des na clochmhílte le ‘O’ ann. 

Tá Seán molta dá mbeadh an leathnach seo ina thost agus ní bheidh a thuilleadh le rá againn ach beannachtaí a bhreith lae a ghuí ar an bhfear uasal.

Go maire sé go h-aois Colm de Bhailís!

Sprioc Am

Má tá scéal le roinnt agaibh nó fógra le craobhscaoileadh faoi imeacht atá á eagrú agaibh, ní mór scéal a chur chugham ag concubhar.oliathain@theecho.ie.

Bím ag scríobh seachtain chun tosaigh den chuid is mó mar gheall ar chúrsaí sprioc ama an nuachtáin agus ní mór ábhar a sheoladh chugham seachtain chun tosaigh.

Mar sin má tá scéal arm haith leat bheith ar an leathnach i gceann coicíse, ar Meitheamh 11, seol isteach chugham é roimh an Mháirt seo chughainn, Meitheamh 4.

Cuirtear fáilte roimh griangrafanna d’ard chaighdeán freisin chomh fada is go bhfuil ainmneacha na ndaoine sa ghriangraf i bhfotheideal.

concubhar.oliathain@theecho.ie